Het kunstschaken is een relatief nieuwe discipline binnen de schaaksport, die vooralsnog weinig bekendheid geniet. Jammer, want als je de schoonheid ervan eenmaal begint waar te nemen, wordt punten scoren een stuk minder belangrijk. Een lovend juryrapport 10 9 9 9 10 9 9 9 10 geeft dan heel wat meer voldoening dan 1-0 of 0-1.

Maar wat is het precies? Laat ik beginnen met de oudst-bekende figuur: De acht.

De acht

De loper is het ideale stuk voor de volmaakte acht. Met een paard kan het theoretisch ook, maar de kans dat het onderweg sneuvelt is groot en dan is kunstschaken ook wel weer keihard: dat is einde oefening. Met een toren lukt het zelfs helemaal niet om een acht te maken.

In Takkebos-Kok, Kersttoernooi 2022, volgde: 10…Lc8! 11 Pf1 Le6! 12 d4 Lc4! 13 Pe3 La6! 14 Pf5 Lc8!!

Vijf zetten van een ongekende schoonheid. Negen juryleden beoordeelden deze manoeuvres op overgangen, beweging, presentatie, uitvoering en vooral choreografie. Ze grossierden in negens en en tienen. Dat de partij ten slotte in remise eindigde leverde nauwelijks strafpunten op, want zoals gezegd: de partijuitslag is in het kunstschaken van ondergeschikt belang. Chapeau!

Wat Erwin in de afgelopen KNSB-ronde liet zien was misschien nog wel bijzonderder. Althans: deze figuur had ik zelf niet eerder gezien. De ‘ijsbeer’ lijkt de lading het best te dekken.

De ijsbeer

Voor de perfecte ijsbeer neme men bij voorkeur een paard, loper of toren. Ook de koning is een optie, maar het matrisico is groot en een matstaande koning stopt abrupt met ijsberen.

Voor Erwin leek dit allemaal parate kennis.

In Kok-Kaemingk, Groninger Combinatie 6 – Pallas Deventer 3, speelde wit:

27 Pd3+ Kd6 28 Pf4! Te5 29 Pd3!!

Prachtig. Het paard staat tot twee maal toe weer precies waar het twee zetten eerder ook al stond (op respectievelijk f4 en op d3), en heeft en passant zowel de vijandelijke toren als koning uit zijn directe territorium verjaagd. Even later was ook het wedstrijdpunt daar, een kleine bonus.

Over nieuwe kuren denkt Erwin momenteel na. Wordt het een pirouette met de dame? Een meervoudige axel met een van zijn torens? Komkommerschaaknieuws zal zijn lezers op de hoogte blijven houden.