Soms ontdek je correlaties die je absoluut niet verwacht. Zo stuitte ik deze week op frappante dwarsverbanden tussen het schaakspel en religie. En dan doel ik niet op de sterke schaker Jop Delemarre, die theoloog is, ook niet op de veel zwakkere schaker Putski, ook theoloog. Noch heb ik het over de vrouw van Hans Böhm, die eveneens theoloog schijnt te zijn, en naar verluidt nog minder goed schaakt dan Putski.

Nee het is onze eigen goede oude Michiel, komkommerjournalist van professie, die exact dezelfde houding ten aanzien van religie etaleerde als hij doorgaans tot het schaakspel aan de dag legt! Hoe wonderlijk is dat. Toen ik zijn katholieke roots laatst aanstipte liep hij helemaal leeg:

“Die katholieke achtergrond van mij is flinterdun hoor. Als kind was ik al wars van religie. De nonnetjes hadden hun handen vol aan mij. Elke keer als ze me wilden ophalen voor catechisatie dan was de vogel gevlogen. Ik spijbelde eigenlijk altijd en weigerde categorisch om in de Bijbel te lezen. De eerste communie is nog net gelukt, al had ik de hostie onder mijn tong verstopt en heb ‘m later uitgespuugd. Het Heilig Vormsel is ze niet meer gelukt bij mij, want toen ik 12 was, was ik al zo recalcitrant dat ze mij niet meer naar de kerk kregen en al helemaal niet hun rare rites konden laten uitvoeren. Op de dag dat ik 18 werd, ben ik meteen naar het Gemeentehuis gefietst om me uit te laten schrijven als katholiek. Al blijf je voor de katholieken altijd katholiek tenzij de paus je excommuniceert, maar dan moet ik het wel heel bont maken. Bij elke verhuizing komt er wel altijd een pastoor op bezoek om te peilen hoe het er mee staat. Die krijgt van mij dan wel een kop koffie want gastvrijheid staat wel hoog in het vaandel bij mij, maar ik leg de beste man dan ook wel uit dat ze op het gebied van geloofsbeleving weinig van mij te verwachten hebben.”

Soortgelijke mails krijg ik ook geregeld over het schaakspel, wat voor verschrikkelijk spel dat wel niet is. Met name als er een potje verloren wordt, zo lijkt het, maar dat zal toeval zijn. Vandaag vond ik namelijk een tirade in mijn mailbox die geheel los stond van zijn eigen gepruts. Ik had mijzelf verstout hem een recente partij van mij tegen Yeb Blom op te sturen, met de toevoeging dat ik wat geluk had gehad, maar dat de engine toch ook veel zetten goedgekeurd had. De reactie liet niet lang op zich wachten:

“ik speel alleen partijen van grootmeesters na. Andere partijen belanden net als alle mail van Jaap Ham linea recta in de spambox. En met wie “de engine” het wel of niet eens is, moeten we dat interessant vinden? Ik vind dat gedweep met die engines een moderne vorm van de Mammon aanbidden, probeer zelf de zetten die je gedaan hebt eens te begrijpen. De engine geeft wit een klein plusje, ik kan daar helemaal niks mee!”

(Let ook op de fraaie vergelijking tussen engine en mammon waarmee Michiel tussen neus en lippen door zijn epistel lardeert.)

Ik stel een audiëntie voor in Vaticaanstad. De Paus, religieuze Grootmeester, en Michiel hebben het nodige te bespreken. In samenspraak met Bisschop (= loper!) Van den Hout (schaakstukken!) van het bisdom Groningen wil ik de mogelijkheden daartoe verkennen. Wat zou het mooi zijn als ik de beide heren achter een schaakbord zou weten te krijgen. Keuvelend over het katholieke gedachtegoed, metaforisch het edele schaakspel verbindend met tal van religieuze praktijken. Communicatie op hoog niveau. De paus kan men wel beschouwen als de Stockfish van het katholicisme.

Excommunicatie kan ook aan de orde komen. Sterker nog, als Michiel tegen de Heilige Vader stoethaspelig kopje onder gaat, houd ik mijn hart vast. Michiel Andreas kan zomaar de controle verliezen en verbaal helemaal losgaan op Petrus’ laatste opvolger. In dat geval ligt het zelfs in de lijn der verwachting dat het tot uitbanning komt. Bij enkele nonnetjes in het Friese zou dat met terugwerkende kracht geen verbazing wekken.

Pogingen worden ondernomen om de paus tegen Michiel achter het bord te krijgen